Vasten van Overvecht tot Israël
Wie in Overvecht het portiek van zijn of haar flat deelt met moslims staat er eerder bij stil, dan wie in Tuindorp een huis heeft in een straat, waarin geen moslims wonen. Dit jaar begint op 28 februari de islamitische vastentijd, de ramadan.
Vasten is een gebruik dat we tegenkomen in alle religies die wij kennen. Van de Noord-Amerikaanse Kansas-Indianen tot aan de Nieuw-Zeelandse Maori’s wordt er in bepaalde kortere of langere perioden van het jaar gevast.
Ook de Israëlieten vasten. In de Bijbel, in het boek Leviticus, staat het gebod, dat er op Grote verzoendag, een heilige dag, gevast en gerust moet worden. Lucas vertelt in zijn evangelie over de profetes Hanna. Net als de rechtvaardige en vrome Simeon herkent zij Jezus als het licht dat God heeft geopenbaard. Hanna is altijd in de tempel te vinden, waar ze dag en nacht God dient met vasten en bidden. Uit één van de gelijkenisen die Jezus vertelt, blijkt dat vrome Farizeeën tweemaal per week vasten.
Ook de Kerk vast
Het christendom neemt de farizeese traditie over, al kiest het, om zich te onderscheiden, voor twee andere dagen in de week om te vasten. De Farizeeën vasten maandag en donderdag, de christenen op woensdag en vrijdag. In de christelijke tijdsindeling van de gebeurtenissen in de week voor de dood en opwekking van Jezus is woensdag de dag waarop de hogepriesters en de schrifgeleerden besluiten om Jezus gevangen te nemen en over te leveren aan de Romeinse machthebbers. Vrijdag is de dag waarop Jezus gekruisigd wordt en sterft.
In de tweede eeuw van het bestaan van de Kerk ontwikkelt zich naar het voorbeeld van Jezus de vastentijd of veertigdagentijd. Voordat de duivel hem op de proef stelt, brengt Jezus 40 dagen en 40 nachten vastend en biddend door in de woestijn. Om zich voor te bereiden op het goede nieuws van Pasen vasten christenen ook 40 dagen. Door eenvoud, inkeer en boetedoening maken zij zich klaar voor de ontvangst van het bericht dat Jezus leeft.
Duurzaam vasten met Calvijn
De plaats die het vasten in onze protestantse stroming van het christendom heeft gekregen, is gevormd door het denken van Calvijn over dit onderwerp. Zijn grondgedachte is dat God van ons vraagt dat wij iedere dag opnieuw matig en sober leven. De ervaring leert dat zo’n eenvoudige en duurzame stijl van leven losstaat van het aantal vastendagen waaraan we ons houden. Toch waardeert hij het vasten als een heilige activiteit. Hij omschrijft het als iets opgeven, als iets laten schieten van onze normale en vertrouwde wijze van leven. Door te vasten streven wij naar drie doelen. We ondermijnen en verzwakken onze kwaadaardige verlangens. We bereiden ons voor op het gebed. Wij laten God zien dat wij beseffen dat wij verantwoordelijk zijn voor wat wij verkeerd deden.
Calvijn leert ons dat wij het vasten van Jezus niet als een voorbeeld moeten begrijpen dat wij kunnen navolgen. Het vasten van Jezus gaat erover dat Jezus doet, wat niemand van ons kan doen. Het gaat erover, wat Jezus doet voor ons.
“In stille nacht heeft Hij volbracht
de doortocht van ons leven.
De nieuwe morgen van Gods trouw
heeft Hij aan ons gegeven.”…
(LB 571: 4)
Ds. P.J. Rebel
