Een tentoonstelling waar niemand naar kan komen kijken, maar iedere week mag je één schilderij laten zien. Welke kies je dan en waarom deze en niet die andere? Daar kan ik lang over piekeren, maar voor komende zondag was ik er snel uit. De dienst staat aangekondigd als een dienst van Schrift en Tafel. Weliswaar een behoorlijk gekortwiekte avondmaalsviering. Een paar mensen delen in de kerk het brood en de beker. Thuis kun je er naar kijken maar je kunt ook meedoen. Je snijdt vooraf een boterham in vier stukken en schenkt alvast een glas wijn in en op het moment dat je het brood en de wijn in de kerk gedeeld ziet worden, neem je zelf ook.
Ik weet niet goed wat ik er van moet vinden. Geloof bestaat bij de gratie van verbeelding, zeggen ze en dat lijkt mij hier zeker ook van toepassing. Maar het is beter dan helemaal niets. Beter een gekortwiekte viering die het verlangen naar een gezamenlijke viering levend probeert te houden dan je stomweg neerleggen beperkingen van de tijd.
Dit bedacht ik bij dit schilderij uit 2011 van Willem van den Heuvel. Het is geïnspireerd door de beroemde muurschildering van het “Laatste Avondmaal” door Leonardo da Vinci. Maar dan gekortwiekt.
Centraal zit Jezus aan een tafel met de ingrediënten voor de seidermaaltijd. Niet met twaalf, maar met drie leerlingen. Het rechterdeel van de tafel is leeg. Ook ontbreekt de schotel waar Jezus gelijk met Judas zijn hand in doopt. Op de muurschildering van Leonardo da Vinci is dat hèt moment. Jezus die het komende verraad aankondigt en de leerlingen die verbaasd vragen: Ben ik het, Heer?
Willem van den Heuvel heeft veel weggelaten, maar hij heeft ook nieuwe dingen toegevoegd. Raadselachtige figuren. Wie zit daar links vooraan op de grond met de handen in het haar? Zou het Judas zijn die zich na het verraad realiseert wat hij deed? En wie ligt er onder de tafel op de plaats van Jezus’ voeten? Is het een kind? Gestorven? Is de ruimte voor Jezus’ voeten een grafkelder? Maar waarom is het alsof het zweeft in een fel wit licht? En welke boodschap zou de engel boven de drie leerlingen willen overbrengen? Die heeft zijn linkerarm uitgestrekt, alsof hij naar buiten wijst. Zoals ik me de engel van de Paasmorgen voorstel die zei: “Hij is hier niet, Hij is je al vooruit gegaan naar Galilea”.
Ype Viersen
