Verzakende zijn macht en recht,
verkiest Hij zich een stal,
neemt de gedaante aan van een knecht,
de Schepper van het al,
de Schepper van het al.
Hij ruilt met ons op vreemde wijs:
Hij neemt ons vlees en bloed
En geeft ons in zijns Vaders huis
Zijn eigen overvloed,
Zijn eigen overvloed.
(Lied 474: 3 en 4)
Verzaken
Beide coupletten vormen samen het hart van lied 474, dat in het midden van de 16e eeuw geschreven werd door Nikolaus Herman. Hij schreef het als een kinderlied dat in gezinnen gelezen en gezongen kon worden in de aanloop naar het kerstfeest. Onderwijs was zijn doel: geloofsonderwijs. In het lied geeft hij antwoord op de vraag die kinderen aan ons kunnen stellen of die wij kinderen kunnen leren om aan ons te stellen: Waarom vieren wij het kerstfeest? Waarom vieren wij de geboorte van Jezus?
Wij vieren kerst om te denken aan het komen van Jezus, aan het werk dat Hij deed, aan de weg die Hij opent. Het lied vat ten diepste samen wat wij in de brief aan de Filippenzen (2: 6-11) lezen over Jezus. Jezus deed afstand van Zijn gelijkheid aan God en werd gelijk aan een mens. Hij verzaakte Zijn macht en recht. Verzaken betekent zich afkeren van of afstand doen van. Jezus deed afstand van, keerde zich af van zijn macht en recht, die Hij deelt met God.
Verkiezen
Tegenover het negatieve werkwoord verzaken staat het positieve werkwoord verkiezen. Jezus verzaakt de gelijkheid aan God en Hij kiest voor de gelijkheid aan een mens.
In het vierde vers van het lied lezen we: “Hij ruilt met ons op vreemde wijze.” ‘Op vreemde wijze’ is de vertaling voor het Duitse woord ‘wonderlijk’. Kerst is gezellig of wij proberen het gezellig te maken. Maar het kerstfeest is meer dan gezellig, bovenal is het wonderlijk.
In ons perspectief zijn alle dingen wonderlijk die ons zicht bieden op de dingen die van God zijn. Wij kunnen zo vertrouwd zijn met de dingen om ons heen, dat ze ons gevangen houden en dat ze alle vensters geblindeerd hebben die uitzicht geven op de tuin van God. Alle dingen die van God zijn en die onze cellen openen en de vensters vrijmaken, waardoor wij Zijn aanwezigheid in deze wereld zien, noemen wij vreemd, anders, mysterieus.
De wijze waarop Jezus ons tegemoetkomt, is vreemd, anders en mysterieus. Hij ruilt met ons. Hij neemt het menselijk tekort van ons over. Hij deelt met ons lijden en dood. Hij laat ons delen in Zijn eigen goddelijke overvloed, waarin lijden wordt geheeld en de dood overwonnen is. Wij ruilen met Hem. Wij ruilen onze moeite met het leven bij Hem in voor de moed om te leven, onze onmacht en eenzaamheid in het sterven voor de kracht en nadering van Zijn liefde.
Ds. Piet Jan Rebel
